Print deze pagina

1.1 Herkomst van de termen 'Carnaval' en 'Vastenavond'

Er bestaat geen volledige eenduidigheid over de herkomst en betekenis van het woord carnaval. Volgens de meest bekende theorie ligt de herkomst van het woord ‘carnaval’ in het Latijn en kan het herleid worden tot carne vale, oftewel ‘vaarwel aan het vlees’. Deze betekenis zou duiden op het begin van de vastentijd. Een andere uitleg stelt dat de term een samentrekking zou zijn van het Latijnse carne (vlees) en valere (regeren), wat verwijst naar de tijd dat ‘het vlees regeert’. In diezelfde lijn der gedachten zou de oorsprong volgens andere theorieën liggen bij het Italiaanse carnueale , dat zoveel betekent als ‘het vlees verslinden’.

Een laatste mogelijke herkomst van de term ‘carnaval’ ligt in het Latijnse carrus navalis, wat scheepswagen betekent. Dit zou verwijzen naar de (tijdens carnaval) prinsenwagen in onze optochten en de rondtrekkende groepen in een als een schip ogende wagen of kar: het narrenschip (vroeger vaak de blauwe schuit genoemd). De scheepswagen kan ook slaan op het schip waarmee de god van de zee van de Kelten / Germanen uit het noorden kwam om deel te nemen aan het winterfeest.
De oudste benaming die in de richting van het woord carnaval wijst staat vermeld op een acte uit het Italiaanse Subiaco uit 965 als een tijdsaanduiding: carnelevare. In Nice komen we voor het eerst het woord ‘carnaval’ tegen in 1294 en in de Keulse stadsakten vindt men het pas in 1780. In Nederland komt het woord ‘carnaval’ ook pas redelijk recent voor het eerst voor: in de Hollandse Mercurius (een Haarlems jaarboek) van 1673.

VastnachtVoor de herkomst van het woord ‘Vastenavond’ moeten we eveneens naar de 13e eeuw terug. Het oudste woord is Vasnacht. Vervolgens komt vaschang voor, duidelijk voorloper van fasching in 1283. Het woord Fastnacht komen we in 1299 in Duitsland tegen en het woord ”Vastelavond” in Nederland in 1290. Het stamwoord ’fas” kan hierbij afgeleid zijn van faseln. Dit betekent gedijen, rijke vruchten voortbrengen, maar ook bazelen, onzin uitkramen, enz. In het Indo-Germaans betekent het daarnaast ‘lente’. Sommigen suggereren dat de kerkelijke schrijvers er later de t hebben tussen gevoegd om de verbinding met het ‘vasten’ te benadrukken. Het ‘huidige’ carnaval is dan ook iets dat vermoedelijk sinds de middeleeuwen ontstaan is en geleidelijk aan steeds meer de huidige vorm heeft aangenomen. Naast omkeringsritueel een lente / nieuwjaarsfeest heeft het ook een ‘ventielfunctie’ voor de maatschappij.


Om het lezen te vergemakkelijken zijn onderaan de artikelen vier links toegevoegd waarmee achtereenvolgens van links naar rechts, naar het eerste, het vorige, het volgende en laatste artikel gesprongen kan worden.

<< eerste artikel < vorige artikel volgende artikel > laatste artikel >>

 

Lees 34754 keer Laatst aangepast op maandag, 17 april 2017 09:53

Gerelateerde items (op tag)