4.7 De tonprater / buutredner

Het ‘tonpraten’ of ‘buutreden’, waarbij men vanuit een ‘ton’ of ‘buut’ satirische, spottende en kritische ‘redes’ houdt, zou vergeleken kunnen worden met een soort oudejaarsconferences. De conferences zoals we die op 31 december gewend zijn, zijn bedoeld om aan het einde van jaar nog eens een keer de balans op te maken en de spot te drijven met de actualiteit. Het principe waar het bij deze oudejaarsconferences om gaat, en dat we terugzien bij het buutreden of tonpraten, is eigenlijk al heel oud. Ook vroeger werd aan het eind van het jaar komisch teruggeblikt en was het de gewoonte dat met name belangrijke figuren voor de door hun gemaakte fouten moesten boeten door bespot te worden.

Dit was ontstaan doordat deze notabelen, in plaats om serieus gestraft te worden voor begane fouten, zichzelf liever door een hofnar de waarheid lieten zeggen en zich door hem belachelijk lieten maken. Ze hoopten dat de goden daar ook genoegen mee zouden nemen. In de buut of ton wordt dus eigenlijk die oude hofnar weer tot leven geroepen. Het is de taak van de tonprater of buutreedner om de bewoners van de plaats en de omstreken, met name de hoogwaardigheidsbekleders, op lachwekkende manier op hun tekorten en, echte of vermeende, nalatigheden te wijzen. Het liefst tot vermaak van een volle zaal. Deze ‘hofnar’ wordt de ruimte gelaten voor een zeer vrije meningsuiting: hij was van oudsher dus degene die zonder aanzien des persoons en zonder vrees voor straffen, de waarheid mocht en moest zeggen tegen de hoogstgeplaatste in de samenleving. Hij heeft zodoende een kritische functie. Natuurlijk zijn er ook verschillen tussen de huidige buutreedner en de hofnar of, zijn ’halfbroer’, de clown. Buutreedners en tonprater kruipen tijdelijk in deze functie in de periode rondom carnaval, daar waar de functie van de hofnar een tweede natuur werd.


Om het lezen te vergemakkelijken zijn onderaan de artikelen vier links toegevoegd waarmee achtereenvolgens van links naar rechts, naar het eerste, het vorige, het volgende en laatste artikel gesprongen kan worden.

<< eerste artikel < vorige artikel volgende artikel > laatste artikel >>
Lees 31721 keer Laatst aangepast op maandag, 17 april 2017 20:47
Meer in deze categorie: « 4.6 De proclamatie 5.1 Beleving »